Χαιρετισμός – Ομιλία Πρόεδρου ΠΕΠ Γ. Λυσανδρίδη στην εκδήλωση τίμησης αξιωματούχων της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων που θήτευσαν στην Εκτελεστική Γραμματεία τα τελευταία 10 χρόνια
Θεοφιλέστατε Επίσκοπε Νεαπόλεως και εκπρόσωπε του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κκ. Πορφύριε
Αξιότιμη Κυρία Πρόεδρε της Βουλής,
Κύριοι εκπρόσωποι των Κοινοβουλευτικών Κομμάτων/
Έντιμε κ. Υπουργέ των Εσωτερικών
Έντιμε κ. Πρόεδρε της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων – Εγκλωβισμένων-Αγνοουμένων και Παθόντων
Έντιμοι κ. Βουλευτές
Αγαπητοί Δήμαρχοι και φίλοι Πρόεδροι των Κατεχόμενων Ενώσεων Κοινοτήτων
Εκπρόσωποι των ποδοσφαιρικών σωματείων της Α’ και Β’ κατηγορίας, των γυμναστικών συλλόγων και των ναυτικών ομίλων της Αμμοχώστου, της Κερύνειας και της κατεχ. Λευκωσίας
Σεβαστοί πρώην αξιωματούχοι της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων
Αγαπητοί Διευθυντές και Διευθύντριες και φίλοι / φίλες συνεργάτες των φορέων, τμημάτων και υπηρεσιών στους οποίους εκπροσωπείτε η ΠΕΠ
Φίλες και φίλοι,
Σας ευχαριστώ τον καθένα ξεχωριστά για τη σημερινή ανταπόκριση σας στο κάλεσμα μας και ιδιαίτερα την Πρόεδρο της Βουλής και τον Υπουργό Εσωτερικών που παρά το βεβαρυμένο τους πρόγραμμα, παρευρίσκονται στην αποψινή μας εκδήλωση, δίνοντας και το στίγμα της αναγνώρισης αλλά και της σημαντικότητας που οι ίδιοι δίνουν στα προσφυγικά θέματα.
Προτού προχωρήσω, οφείλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στο μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας της ΠΕΠ κ. Τάσο Δημητριάδη για την επιμέλεια του οπτικοακουστικού αφιερώματος που μόλις παρακολουθήσαμε αλλά και στο ολιγομελές προσωπικό της Ένωσης για την οργάνωση της αποψινής εκδήλωσης.
Το 2024, σηματοδοτεί δυστυχώς, τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την Τουρκική Εισβολή. «50 χρόνια ξεριζωμού – μισός αιώνας προσφυγιάς» όπως επαναλαμβάνουμε χαρακτηριστικά και στον τίτλο – ομπρέλλα των εκδηλώσεων που θα πραγματοποιήσουμε φέτος.
Προσφωνώ τη σημερινή εκδήλωση με δέος και προσήκοντα σεβασμό καθώς βρίσκονται ανάμεσα μας άνθρωποι που βίωσαν την εισβολή και που αποτέλεσαν το προζύμι της ίδρυσης της Παγκύπριας Επιτροπής Προσφύγων, όπως ονομαζόταν αρχικά. Μεταξύ μας βρίσκονται επίσης άτομα που θήτευσαν στην Εκτελεστική Γραμματεία για αρκετά χρόνια και άφησαν τη σφραγίδα τους στα πεπραγμένα της Ένωσης. Τον ιδιαίτερο σεβασμό μας όμως, εκφράζουμε σε αυτούς που αποδέχτηκαν την πρόσκληση, για την μετα θάνατο απονομή τιμής στους οικείους τους.
Με βάση λοιπόν τα διαθέσιμα αρχεία αλλά και μέσω δημοσιευμάτων της τότε εποχής, καταρτίσαμε ως νέα Γραμματεί, κατάλογο με 70 άτομα που θήτευσαν ως αξιωματούχοι της ΠΕΠ μετά το 1994, έτος κατά το οποίο η Παγκύπρια Επιτροπή Προσφύγων άλλαξε επωνυμία και μετατράπηκε σε νομικό πρόσωπο δημόσιού δικαίου. Ο κατάλογος συνεχίζει να διευρύνεται μέσα από την έρευνα μας στα αρχεία των εφημερίδων και στο αρχείο της Ένωσης, με στόχο την καταγραφή όλων των αξιωματούχων που την υπηρέτησαν. Σήμερα, στην πρώτη από μια σειρά εκδηλώσεων που θα ακολουθήσουν, τιμούμε 26 από αυτούς, οι οποίοι παρέδωσαν τη σκυτάλη μεταξύ του 2013 και του 2023, σε ένδειξη τιμής για την ουσιαστική και εθελοντική προσφορά τους. Ο καθένας τους από μια γωνιά της κατεχόμενης μας πατρίδας, προερχόμενοι από κάθε κοινωνική τάξη, κάθε πολιτική παράταξη. Άνθρωποι απλοί, που πρωταρχικό τους μέλημα ήταν και εξακολουθεί να είναι, η επιστροφή στις πατρογονικές εστίες, η επίλυση των καθημερινών προβλημάτων και η αποκατάσταση της αφερεγγυότητας των εκτοπισθέντων συμπολιτών τους.
Δυστυχώς, ο χρόνος που έχω στη διάθεση μου δεν είναι αρκετός για να αναφερθώ στον καθένα όπως του αξίζει. Τους διαβεβαιώνω όμως, ότι ως Εκτελεστική Γραμματεία, θα αναλάβουμε την ετοιμασία ειδικής επί τούτου ηλεκτρονικής και οπτικοακουστικής έκδοσης, στο πλαίσιο και της συμπλήρωσης των 50 χρόνων από την ίδρυση της ΠΕΠ.
Επιτρέψτε μου μόνο να αναφερθώ εν τάχει στους κ. Στέλιο Στυλιανού που θήτευσε για 18 περίπου χρόνια, στον κ. Άκη Πούρο που υπηρέτησε την ΠΕΠ για 21 χρόνια και στη συνέχεια συνεχίζει ως Πρόεδρος του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών, στον τέως Πρόεδρο κ. Χρίστο Χατζημανώλη, στον πρώην Πρόεδρο και ιδρυτικό μέλος κ. Χριστάκη Πασχάλη που αφιέρωσε 40 σχεδόν χρόνια και το όνομα του είναι συνυφασμένο με την Ένωση καθώς και στον πρόσφατα αποβιώσαντα Πρώην Πρόεδρο Χρίστο Αρτεμίου που επίσης άφησε το στίγμα του στα 30 χρόνια Προεδρίας του.
Όπως μπορείτε να αντιληφθείτε μέσα και από την πολυετή προσφορά των προαναφερθέντων, αλλά και μέσα από το μικρό οπτικοακουστικό δείγμα που έχουμε προβάλει, η ιστορία και η δράση της της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων δεν μπορεί να χωρέσει σε μια λιτή εκδήλωση της μιας ώρας. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται να αναδειχθεί η μαχητική της παρουσία και η απτή πολυεπίπεδη βοήθεια την οποία προσέφερε τα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή. 50 χρόνια μετά, κάτω από διαφορετικές συνθήκες, ο σκοπός και ο ρόλος της Ένωσης, παραμένουν αναλλοίωτα, αλλά επιτελούνται με διαφορετικά μέσα και τρόπους.
Με λιγοστούς οικονομικούς πόρους και προσωπικό, η Ένωση εξακολουθεί να προασπίζεται τα δικαιώματα των προσφύγων και να αναζητεί τρόπους επίλυσης των προβλημάτων που ακόμη υφίστανται. Με εισηγήσεις και απόψεις που κατατίθενται σε διάφορα επίπεδα όπως στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων, τη Συμβουλευτική Επιτροπή Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, τον Κεντρικό Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών και τις Επιτροπές Στεγαστικής Βοήθειας της Υπηρεσίας Μερίμνης. Παράλληλα προχωρούμε με την υποβολή σημειωμάτων και εισηγήσεων, την αποστολή επιστολών προς τους φορείς και τα αρμόδια υπουργεία αλλά και με παρεμβάσεις στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας.
Μισό αιώνα μετά, συνεχίζουμε με τη διαφώτιση των νέων γενεών και επιδιώκουμε δράσεις που αποτρέπουν το ξερίζωμα της συναισθηματικής και άλλης σύνδεσης με τις πατρογονικές μας εστίες, στοιχεία που τείνουν να εκλείψουν μαζί με τη φυγή της πρώτης και δεύτερης γενεάς των προσφύγων. Το βάρος και η ευθύνη όσων από μας αναλαμβάνουμε τη σκυτάλη, είναι ακόμη πιο μεγάλα και το έργο μας ακόμη πιο δύσκολο. Δεν θα επιτρέψουμε όμως την ανεμπόδιστη σύληση των εκκλησιών, των μνημείων και των κοιμητηρίων μας, την ασυδοσία και τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας αλλά και κυρίως τον σφετερισμό των περιουσιών μας. Επιβάλλονται άμεσα μέτρα ανάσχεσης και αποτροπής καθώς κινδυνεύουμε δυστυχώς να δούμε τους τίτλους να πέφτουν και να καταλήξουμε σε μερικά χρόνια, να μνημονεύουμε και τις περιουσίες μας και την μισή μας πατρίδα, πέραν από τη μνημόνευση των αδικοχαμένων ψυχών των όσων κλήθηκαν να την υπερασπιστούν ή και των όσων υπήρξαν θύματα των ορδών του Αττίλα.
Όσο η κατοχή συνεχίζεται και η Κύπρος εξακολουθεί να είναι μοιρασμένη στα δύο, ο Κυπριακός Ελληνισμός κινδυνεύει. Το καταμαρτυρούν καθημερινά οι αυξανόμενες προκλητικές ενέργειες του κατοχικού καθεστώτος αλλά και οι συνεχιζόμενες παραβιάσεις της διεθνούς νομιμότητας και των ψηφισμάτων του ΟΗΕ από την Τουρκία. Οι παρενοχλήσεις και τα περιστατικά εισβολής στην κυπριακή ΑΟΖ, η προώθηση παράνομων μεταναστών μέσω της γραμμής κατάπαυσης του πυρός αλλά και τα πρόσφατα περιστατικά σε Πύλα, Άγιο Δομέτιο, Δένια και αλλού καθώς και οι εξαγγελίες που μετατρέπονται απρόσκοπτα σε υλοποιήσιμες ενέργειες επί του εδάφους και ειδικότερα στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, δημιουργούν τετελεσμένα τα οποία δυστυχώς δεν φαίνεται να μπορούν να αντιμετωπιστούν ή και να αναιρεθούν.
Τα όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας και συγκεκριμένα η προώθηση ιδιωτικών αγοραπωλησιών, το όργιο οικοδομικής ανάπτυξης αλλά και η διεθνής προβολή που λαμβάνουν μεγάλα κατασκευαστικά έργα στα κατεχόμενα εδάφη μας, διευρύνουν τα αισθήματα αγανάκτησης και θυμού αλλά και μειώνουν τις ελπίδες των προσφύγων, που παρακολουθούν από μακριά, ανήμποροι και αβοήθητοι από το κράτος, τις περιουσίες τους να λεηλατούνται.
Οι εξελίξεις αυτές, μεγεθύνουν την ίδια ώρα, το αίσθημα αδικίας για τη μη υλοποίηση της ισότιμης κατανομής βαρών, την οποία προτάσσουμε και απαιτούμε να εφαρμοστεί το συντομότερο. Αναμένουμε από την Κυβέρνηση, ως καταγράφεται και η προεκλογική εξαγγελία του ΠτΔ, την έναρξη εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης προσφυγικής πολιτικής, που να περιλαμβάνει και αυτούς που μέχρι σήμερα δεν έτυχαν καμίας στήριξης. Αναμένουμε επίσης καρτερικά την προώθηση της αναλογικής αποζημίωσης των ιδιοκτητών για την απώλεια χρήσης των κατεχόμενων περιουσιών τους. Αναγνωρίζουμε τη δυσκολία και τα οικονομικά μεγέθη που απαιτούνται προς αυτή την κατεύθυνση, όμως οι ραγδαίες εξελίξεις στο περιουσιακό και οι τάσεις που παρατηρούνται, επιβάλλουν την άμεση αντίδραση και την παρουσίαση εναλλακτικών επιλογών ή και σχεδίων στήριξης προς τον προσφυγικό κόσμο που εξαναγκάζεται να προσφύγει στην Επιτροπή Αποζημιώσεων ξεπουλώντας τις περιουσίες του.
Ως Παγκύπρια Ένωση Προσφύγων εκφράζουμε ξανά την αγωνία μας και καλούμε την Κυβέρνηση να επικεντρώσει και να εντείνει τις ενέργειες και τις παραστάσεις της προς τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και τις γειτονικές χώρες, προκειμένου να υλοποιηθούν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Καλωσορίζουμε με την ευκαιρία και ευχόμαστε να είναι εποικοδομητική η παρουσία της απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ κα. Κουεγιάρ και ευχόμαστε όπως επιτύχει τον τερματισμό του αδιεξόδου που βιώνουμε και ιδιαίτερα την επανέναρξη του διαλόγου προς επίλυση του προβλήματος.
Ο προσφυγικός κόσμος της Κύπρου, οι εκτοπισθέντες αλλά και οι ξενιτεμένοι μας, θύματα μιας βίαιης εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής από την Τουρκία, συνεχίζουν τον αγώνα για δικαίωση και επιστροφή. Παρ’ όλη την απογοήτευση, διακηρύσσουμε την θέληση και την αποφασιστικότητα μας για εξεύρεση μιας δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης που να αντέχει στο χρόνο και να διασφαλίζει τον τερματισμό της κατοχής, να άρει τα επεμβατικά δικαιώματα και τις ξένες εγγυήσεις, να επιφέρει την απομάκρυνση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και να οδηγεί σε ουσιαστική επανένωση της πατρίδας μας ως ένα κανονικό κράτος μέσα στην Ε.Ε, με μία διεθνή προσωπικότητα, μία αδιαίρετη κυριαρχία, μία ιθαγένεια.
Διεκδικούμε λοιπόν τα απολύτως αυτονόητα και τίποτα περισσότερο από όσα απολαμβάνουν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πολίτες. Nα ζούμε, να απολαμβάνουμε και να αξιοποιούμε τις περιουσίες μας ελεύθεροι, σε ασφαλείς και ειρηνικές συνθήκες.